Kaart met de vermoedelijke locatie van het nieuw te bouwen gerechtshof
Datering: 1845
Originele scan: Tresoar
Kaart uit 1845 waarop de “de vermoedelijke plaats voor het Geregtshof” is ingetekend, het te dempen deel van de gracht die daar destijds liep, en “de strekking van het Hoofd-riool naar de buitengracht”. Een paar jaar later werd op de aangegeven locatie inderdaad een Paleis van Justitie gebouwd. Het gebouw, ontwerpen door Thomas Romein, was niet alleen bedoeld voor justitie. Ook Provinciale Staten zouden er gaan vergaderen, en deden dat ook, voor het eerst op 3 juli 1849.
Vanwege de dubbelfunctie van het gebouw had men eerst een locatie op het oog vlakbij het ‘Gouvernementshuis’ aan de Tweebaksmarkt, waar Gedeputeerde Staten zetelden. Het bezwaar tegen die locatie, waar men om te beginnen eerst het nodige zou moeten slopen, was dat het nieuwe gebouw daar nooit de prominente plek en uitstraling zou krijgen die men wilde.
De open ruimte van het Ruiterskwartier, het Zaailand en de gracht daartussen bood die mogelijkheid wél. Ook daar werd overigens nog flink 'heen en weer geschoven’ met het gebouw. Eerst werd gedacht aan de plek waar tegenwoordig De Harmonie staat. Daarnaa werd het gebouw juist helemaal aan de andere kant van de open ruimte ingetekend, op de plek van het huidige Fries Museum. Uiteindelijk kwam men ongeveer in het midden uit.
Het rechtsgebied van het Leeuwarder Gerechtshof werd in 1875 fors vergroot, en daarmee ook het personeelsbestand. Het Paleis van Justitie kon daadoor niet langer onderdak bieden aan Provinciale Staten. Die kregen uiteindelijk in 1896 een plek in het Gouvernementsgebouw, dat daarvoor fors uitgebreid werd.