Kaart van De Hollandsche IJssel van Gouda tot IJsselmonde (blad 1: Gouda)
Datering: 1860
Originele scan: Rijkswaterstaat
Dit is één van de spectaculairste Nederlandse kaarten uit de negentiende eeuw. Rijkswaterstaat maakte de kaart in het kader van de systematische kartering van de Nederlandse rivieren waartoe men in in 1829 besloten had: de Algemeene Rivierkaart van Nederland.
De ‘eerste druk’ van de Algemeene Rivierkaart bestond uit zes series, die verschenen tussen 1830 en 1860. Deze historische kaart van de Hollandse IJssel bij Gouda uit 1860 is één van de drie kaarten uit Serie VI.
Het bijzondere aan de kaarten uit de vijfde en zesde serie is dat ze in kleur werden gedrukt. De kaarten waren het succesvolle resultaat van de experimenten met kleuren-lithografie die destijds werden uitgevoerd door het Topografisch Bureau en de Drukkerij van het Departement van Oorlog.
Op dit hoofdblad van Serie VI is een uitgebreide landmeetkundige toelichting opgenomen. Daarin wordt onder meer verwezen naar een ‘Register van peilingen’. Daarin stonden de resultaten van de dieptepeilingen. Die peilingen werden gedaan langs raailijnen “op gelijke afstanden van een Ned. Mijl (kilometer)”. Ze dienden om “de gedaante van het bed der rivier beneden den waterspiegel” te bepalen, en op basis daarvan “de rigting van het vaarwater”.
Op de kaart zijn de raailijnen aangeduid met romeinse cijfers en het vaarwater met een stippellijn, "welke tevens die van den stroomdraad voorstelt, voor zover de lijnen van grootste diepte en sterkste stroom over het algemeen kunnen geacht worden met het vaarwater overeen te komen”.
Uitgebreidere informatie over de Algemeene rivierkaart van Nederland vindt u hier. De historische kaart van de Hollandse IJssel bij Gouda is hier te bekijken als overlay in Google Maps.